Theo Báo Thanh Niên, trong giai đoạn 2003-2014, thời kỳ Nguyễn Bá Thanh là Chủ tịch, sau đó là Bí thư Thành ủy Đà Nẵng, thì Công ty CP Xây dựng 79 (thành lập năm 2002) của Phan Văn Anh Vũ (còn gọi là Vũ "nhôm") đã "lớn mạnh một cách thần kỳ",[40] Vũ từ một người đi làm nhôm kính xây dựng nhỏ lẻ nhanh chóng trở thành đại gia lừng lẫy.[41][42] Hầu hết các dự án, đất đai công sản có vị trí đắc địa ở Đà Nẵng đều lọt vào tay Vũ "nhôm".

Đầu năm 2018, ba năm sau khi Nguyễn Bá Thanh qua đời, Vũ "nhôm" bị bắt,[43][44][45] sau đó một loạt các quan chức Đà Nẵng như hai cựu Chủ tịch UBND Thành phố Trần Văn Minh và Văn Hữu Chiến,[46] nguyên Phó Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn,[47] nguyên Giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường Nguyễn Điểu,[40][48] nguyên Phó Giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường Trần Văn Toán, Giám đốc Ban Xúc tiến và Hỗ trợ Đầu tư Lê Cảnh Dương,[49] nguyên Chánh Văn phòng Thành ủy Đào Tấn Bằng, nguyên Chánh Văn phòng UBND Nguyễn Văn Cán, nguyên Phó Chánh Văn phòng UBND Phan Xuân Ít, nguyên Trưởng phòng Quản lí Đô thị UBND Tp Nguyễn Viết Vĩnh,...[50][51] lần lượt bị khởi tố hoặc tạm giam vì đã "tiếp tay, liên đới đến những hành vi vi phạm pháp luật của Vũ". Tất cả những bị can trên đều từng làm dưới quyền Nguyễn Bá Thanh, một nhân vật chuyên hô hào chống tham nhũng, "hốt liền không nói nhiều".[52]

Những lời khai tại tòa xử Vũ Nhôm

Nhiều bị cáo trong vụ bán đất công cho Vũ Nhôm đều khai rằng nhân vật quyền lực nhất Đà Nẵng tại thời điểm đó, cố Bí thư kiêm Chủ tịch HĐND TP Đà Nẵng Nguyễn Bá Thanh chính là chủ mưu. Tên của Nguyễn Bá Thanh liên tục được nhắc đến trong phiên tòa xét xử Vũ Nhôm và các đồng phạm.[53]

Bị cáo Trần Văn Minh (cựu Chủ tịch UBND Thành phố Đà Nẵng) nhấn mạnh chủ trương chuyển nhượng các dự án công sản được kế thừa từ những đời chủ tịch trước đó là Nguyễn Bá Thanh và Hoàng Tuấn Anh.[4] Bị cáo Minh khai rằng trong việc cho các doanh nghiệp của Vũ Nhôm mua nhà đất công sản "tôi và ông Nguyễn Bá Thanh" đã "song hành cùng nhau."[54][55]

Bị cáo Văn Hữu Chiến (cựu Chủ tịch UBND Thành phố Đà Nẵng) khai trong việc chuyển nhượng nhà, đất số 16 Bạch Đằng cho Công ty CP Xây dựng Bắc Nam 79 của Phan Văn Anh Vũ, lãnh đạo thành phố đã xin ý kiến của Bí thư (Nguyễn Bá Thanh).[56]

Bị cáo Nguyễn Ngọc Tuấn (nguyên Phó Chủ tịch UBND Thành phố Đà Nẵng) khai đã làm theo chỉ đạo của Bí thư Nguyễn Bá Thanh tại dự án Khu du lịch biển Non Nước, chuyển đổi 2 ha từ "thuê đất" sang "chuyển quyền sử dụng đất" cho công ty của Phan Văn Anh Vũ mà vẫn giữ nguyên mức giá là 650 nghìn đồng. Sau đó Nguyễn Bá Thanh cũng có "bút phê" vào hồ sơ (hiện đang nằm tại Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát).[57]

Bị cáo Nguyễn Văn Cán (nguyên Chánh Văn phòng UBND Thành phố Đà Nẵng) khai "Phan Văn Anh Vũ có mối quan hệ với ông Nguyễn Bá Thanh, chủ yếu là ông Nguyễn Bá Thanh". Cán cho biết: trong những việc làm sai của mình thì "chỉ đạo gián tiếp là Bí thư Nguyễn Bá Thanh, còn chỉ đạo trực tiếp là Chủ tịch Trần Văn Minh";[58] có những vấn đề chỉ đạo bằng văn bản, có những vấn đề chỉ đạo qua trao đổi miệng.

Trong việc bán dự án khu dân cư An Cư 2 mở rộng và An Cư 3 trực tiếp (không qua đấu giá) cho Công ty TNHH Minh Hưng Phát của Phan Văn Anh Vũ, Cán khai Phan Xuân Ít (lúc đó là Trưởng Phòng Quản lý đô thị) đã nói "đây là theo chỉ đạo của ông Nguyễn Bá Thanh", Đào Tấn Bằng (lúc đó là Phó Chánh Văn phòng Thành Ủy) thường đứng lên nói "vấn đề này anh Nguyễn Bá Thanh chỉ đạo thế này, chỉ đạo thế kia, thậm chí có chỉ đạo cả giá cả nữa",[58] còn Trần Văn Minh nói "việc này ông Nguyễn Bá Thanh đã có chỉ đạo, chúng ta phải chấp hành",[59] "anh Thanh nói cứ làm đi".[58]

Bị cáo Nguyễn Văn Cán nói trước tòa: "Suốt những năm tháng đó tôi phải chống đỡ, tôi không nằm trong phe nhóm Nguyễn Bá Thanh nên tôi khổ trăm bề. Nếu tôi nghe theo Nguyễn Bá Thanh thì bản thân tôi sai phạm rất nhiều, dính rất nhiều, chứ không phải chỉ văn bản này đâu"[60] ..."Ông Nguyễn Bá Thanh xem tôi như cái gai trong mắt".[61]

Bị cáo Phan Xuân Ít (nguyên Phó chánh Văn phòng UBND Đà Nẵng) sợ chết trong tù, khóc nức nở[62] và khai: "Tôi không có quan hệ với Vũ, chỉ nghe Vũ là chủ doanh nghiệp bình phong của Bộ Công an... Biết là Vũ có mối quan hệ với ủy ban, quan hệ với Bí thư, Chủ tịch HĐND cũ đã mất (Nguyễn Bá Thanh)".[63] Bị cáo Ít phân trần rằng: "khi đã có chủ trương chỉ đạo, bản thân bị cáo phải chấp hành, nếu không làm thì trái".

Bị can Huỳnh Tấn Lộc (Tổng giám đốc Công ty Công nghệ phẩm Đà Nẵng), khai mình được cựu Bí thư Thành Ủy Đà Nẵng Nguyễn Bá Thanh và Cựu Chủ tịch Thành phố Trần Văn Minh giới thiệu để biết Phan Văn Anh Vũ.[63][64] Theo cáo trạng, Lộc đã giúp sức cho Vũ Nhôm mua nhà, đất số 37 Pasteur, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 112 tỷ đồng.[65] Lộc nói: "Sau khi UBND TP giải quyết cho mua 2 lô đất thì Bí thư Nguyễn Bá Thanh và Chủ tịch Trần Văn Minh gọi điện cho tôi nói cái nào không dùng thì bán cho Vũ."[66][67][68][69]

Bị can Lê Anh Tuấn (Tổng giám đốc Công ty Cung ứng Tàu biển Đà Nẵng) khai đã biết Phan Văn Anh Vũ từ năm 1996 khi Vũ còn là thợ làm nhôm kính. Việc Tuấn được mua nhà, đất số 20 Bạch Đằng không thông qua đấu giá, sau đó để lại cho Nguyễn Quang Thành (em vợ của Vũ) là do Bí thư Nguyễn Bá Thanh có chỉ đạo,[70] gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước hơn 264 tỷ đồng.[58]

"Bút phê" và "chỉ đạo"

Trong vụ nguyên Chủ tịch UBND Trần Văn Minh ký bán Sân vận động Chi Lăng cho Tập đoàn Thiên Thanh của Phạm Công Danh với giá rẻ hơn nhiều lần giá thị trường,[71] theo Báo Tuổi Trẻ, Nguyễn Bá Thanh với tư cách là Bí thư Thành ủy Đà Nẵng cũng đã có bút phê trong nhiều văn bản.[46]

Trao đổi với Zing.vn, nguyên Giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường Nguyễn Điểu, một trong những người bị khởi tố trong vụ án Vũ "nhôm", khẳng định Nguyễn Bá Thanh là người chủ mưu: "Tôi đã phải lên làm việc với công an rồi. Chủ yếu họ hỏi về những dự án và tài sản công đã bán cho Vũ "nhôm" thời kỳ trước năm 2013. Thời đó, anh Thanh (tức Nguyễn Bá Thanh, cố Bí thư Thành ủy Đà Nẵng) chỉ đạo thì phải làm. Bây giờ công an lật lại điều tra thì mình phải chịu. Thời tôi làm Giám đốc Sở chủ yếu phải thực hiện theo lệnh của anh Thanh để hợp thức hóa các thủ tục mua bán. Còn anh Trần Văn Minh và anh Văn Hữu Chiến là người trực tiếp ra các quyết định giao đất. Sở không được tham mưu gì cả".[18]

Trước đó, theo báo Pháp Luật TP.HCM, ông Điểu cũng đã nói: "Chủ trương thì của anh Thanh (Nguyễn Bá Thanh) nhưng ảnh mất rồi, còn ký trực tiếp là anh Minh, anh Chiến. Bây giờ họ làm thì mình chỉ biết chấp nhận chứ sao bây giờ".[72]